Dervişlik Nedir?
Sözlükte “fakir, yoksul, dilenci, mürid” anlamlarına gelen derviş, tarikata ve şeyhe bağlanan kişiye denir.
Tövbe ederek bir şeyhe intisap eden derviş, girdiği bu kutlu yolda az yemek, az konuşmak ve az uyumakla ibadet, tefekkür ve zikrini artırıp nefsin arzularına hakim olmaya, ruhi erginlik ve manevi kemalata ulaşmaya çalışır.
Derviş girdiği seyri süluk yolunda aceleci olmaz. Sabır ve tahammül onun en sadık arkadaşlarıdır. Derviş Allah adamıdır. Derviş için eskiler “eli, gönlü ve bedeni boş olandır” demişlerdir. Dervişin işi gönül aynasındaki pası silmektir. Dervişin gayesi ölmeden önce ölmenin sırrına vakıf olmaktır.
Bütün nazarları dış görünüşe olan zahir ehli, dervişlerin halinden anlamadıkları için, onların çektikleri zahmet ve elemin içindeki manevi lezzetlerden de habersizdirler. Bu yüzden çoğunlukla anlayamadıklarından, dervişleri kınarlar. Tasavvufta insanda zemmedilen hırs, dünya sevgisi ve bencilliği tartıp sınırlandırmak için söylenmiş olan, “Dervişe bir hırka, bir lokma yeter” sözüyle daha birçok inceliğe ve hikmete de işaret vardır.
Bulmadı say ile ser-menzil-i maksuda vüsul
Himmet-i merd-i Huda salike yar olmayacak (Baki)
(Salike bir Allah erinin himmeti yar olmayınca ne kadar gayret ederse etsin gayesinin son durağına hiç erişemedi.)
Ferhad ile Şirin’in Hikayesi
Ferhad’ın kendi vücudu kendisine dağ gibi bir engel idi. Yoksa o, Bîsütün dağını delmekten aciz değil idi. Hak yolunda fena fillah makamina vasıl olmak isteyen bir aşık için tek engel kendi vücut, nefis engelidir. Aşık, nefsinin bütün süflî dünya istek ve arzularından kurtularak Rabb’ine ulaşmaya çalışır.
Ferhad ile Şirin hikayesi divan şiirinde sevdiği ugruna bütün zorlukları göze alan aşığı sembolize eder. Ferhat ile Şirin hikayesi kısaca şöyledir:
Ermen hükümdarının erkek çocuğu olmadığı için yerine kızı Banu geçer. Mehin Banu’nun, Şirin isminde bir de kız kardeşi vardır. Mehin Banu kardeşi Şirin için bir köşk inşa ettirir. Bu köşkü süsleme işini Bihzad adlı bir ressam üstlenir. Ressam Bihzad’ın Ferhad ismindeki oğlu babasına yardım etmektedir. Ferhad babasıyla çalışırken Mehin Banu ona aşık olur. Ama Ferhad ise Şirin’e aşık olmuştur.
Bir müddet sonra Ferhad ile Şirin gizliden gizliye buluşmaya başlarlar. Şirin Ferhad’dan aşkını ispat etmesi için bir istekte bulunur. Bu isteği de şehrin dışındaki bir pınarın köşke bağlanmasıdır. Fakat su yolunun açılacağı yerde aşılması çok güç, içi tamamen büyük bir kayadan oluşan Bîsütün dağı bulunmaktadır. Ferhad kazmasını derhal eline alır ve dağı delmeye başlar. Dağı delmeye devam eden Ferhad dağdaki mağara içine Şirin’in resimlerini çizer ve yalnız başına orada yaşamaya başlar. Dağı delme işinin tam da sonuna gelmişken, Şirin’in diğer aşığı olan Hüsrev’in dadısı gelip Ferhad’a;
-“Oğlum, sen burada dağı delmeye uğraşıyorsun ama. Şirin öldü” deyince Ferhad, elindeki kazmayı derin bir ah çektikten sonra başına vurur ve oracıkta ölür.
Yürü sufî yürü yolundan azma
Elin gıybetine kuyular kazma
Varıp her dükkanda metaın çözme
Yanında mürşidin var olmayınca
(Hatayi -Şah İsmail)
(Ey süfî! Yürümeye devam et ve yoldan çıkma. Elin gıybetini edip kuyular kazma. Yaninda mürşidin yoksa her dükkana varıp da sahip olduğun şeyleri ortaya dökme.)
Süfi idegör benliğim yokluğa tebdil
Kaldır aradan varlığını var görünsün
Alayiş-i gayriyyeti sil rah-ı nazardan
Ağyara nigah eyleme kim yar görünsün
(Neccarzade)
(Ey süfi! Benliğini yokluğa dönüştür. Varlığını aradan kaldır ki asıl var olan görünsün. Gözünün önünden masiva süsünü sil ve yabancilara bakma ki yar gürünsün.)
Dervişlik Nedir
Bu yazı Semerkand yayınlarından çıkan “Hoş bir sada” isimli kitabın tanıtım yazısıdır.
Konularına göre ayrılmış eski şiirimizden seçme beyitlerin bulunduğu eser Hoş Bir Sadâ, Semerkand Yayınları’ndan çıktı.
Eski şiirimizden divanları süsleyen şiirler, baştan aşağı insani dertlerle yoğrulmuştur. Kitapta da başlıklar halinde gösterilen konular insanın en temel meseleleridir. Allah (c.c), Resûlullah (s.a.v), aşk, derviş, dost, dünya, edep-ahlak gibi konular kitaptaki başlıklardan bazıları.
Kitapta seçilen beyitlerin bir kısmına edebiyatçı yazar Sıtkı Çoban şerh düşüyor. Şairler alfabetik sırayla dizilirken, beyitlerin Osmanlı Türkçesi’yle yazılışları da veriliyor.
Vird Ne Demektir?
Seyda Hazretlerinin Bir Kerameti
Kitabı sitesinden satın almak için tıklayın.
Antika ve Porselen Tamiri | Antika Hastanesi